Konuşmasına "Yüreğimizin paresi, gönlümüzün yarası gönül coğrafyamızdan bir kesit sunacağım" diyerek başlayan Davutoğlu, Süleymaniye'deki Delphi Forumu'na katılımının yanı sıra Kerkük, Musul, Telafer, Altınköprü ve Erbil gibi önemli kentleri ziyaret ettiğini belirtti. Bu ziyaretler sırasında Irak Cumhurbaşkanı Abdullatif Reşid, KDP Başkanı Mesut Barzani, IKBY Başkanı Neçirvan Barzani, Başbakan Yardımcısı Kubat Talabani ve Irak Türkmen Cephesi Başkanı Mehmet Saman Aga gibi bölgenin önde gelen Türkmen, Kürt ve Arap liderleriyle görüştüğünü aktardı.
"Dayı Maruf" Anısı ve Ankara'ya Yüklenen Anlam
Davutoğlu, konuşmasında Altınköprülü 87 yaşındaki Dayı Maruf'un Hatay depremi sonrası Türkiye'ye yardım etmek için evindeki tek halısını vermek istemesi anısını paylaşarak, bölge halkının Türkiye'ye duyduğu derin sevgi ve bağlılığa dikkat çekti. Kerkük'te okunan manilerle Ankara'ya yüklenen anlamı vurgulayan Davutoğlu, "Bizim yüreğimiz Kerkük, Kırım, Doğu Türkistan, Bosna, Gazze, Arakan ile yanarken, birileri bizi sömürgeci ağzıyla ‘Yeni Osmanlıcılıkla' suçluyor" diyerek eleştirilere yanıt verdi ve yetkisini "tarihi mirastan ve Rabbi'nden" aldığını ifade etti.
"Terörsüz Bölge" ve "Bölgesel Entegrasyon" Vizyonu
Uluslararası düzenin ve bölgenin kritik bir süreçten geçtiğini belirten Davutoğlu, "ortak bir kader bilinciyle silkinme ve ayağa kalkma vaktidir" çağrısında bulundu. Ziyaretinin PKK'nın kendini fesih kararının sonrasına denk geldiğini belirten Davutoğlu, "Sadece 'Terörsüz Türkiye' değil 'Terörsüz Bölge' ilkesiyle hareket etmek zorundayız" dedi.
Bölge halklarının barış özlemini dile getiren Davutoğlu, PKK'nın silah bırakmasının tüm bölgenin kazancı olacağını ve görüştüğü tüm liderlerin bu görüşü paylaştığını söyledi. "Avrupa Birliği benzeri bir askeri, ticari, kültürel, sosyal entegrasyonun uzak bir hülya olmayacağının" altını çizen Davutoğlu, Dışişleri Bakanlığı döneminde gündeme getirdiği "Mezopotamya Birliği" ve "Levant Birliği" gibi modellerin yeniden devreye sokulması gerektiğini belirtti. Terörü bitirecek en önemli aracın "karşılıklı ekonomik bağımlılık ve entegrasyon" olduğunu vurguladı.
Bölgeden Gözlemler ve Çağrılar
Davutoğlu, bölgedeki insanların savaş ve terörden yorulduğunu, 48 yaşındaki bir Türkmen gazetecinin "hayatımın ancak son üç-dört yılında barışı görebildim" sözleriyle aktardı. Tüm siyasilere bölgeyi ziyaret etme ve halkı dinleme çağrısı yapan Davutoğlu, Süleymaniye ziyaretinin bile bir açılım olarak görüldüğünü ve "Biji Türk, Biji Kürt" sloganlarıyla karşılandıklarını anlattı.
Mesut Barzani'nin çocuklarının Kemal Sunal filmlerinden Türkçe öğrendiğini belirten Davutoğlu, Türkiye'nin bölgede sanılandan çok daha itibarlı olduğunu ve milyonlarca Türkmen, Arap ve Kürdün yüzünün Türkiye'ye dönük olduğunu söyledi. Kürdistan İslam Partisi lideri Selahaddin Bahaddin'in "Siz koca imparatorluğu yönetmişsiniz, buradaki iki şehirden mi çekiniyorsunuz" sözlerine yer verdi.
KYB'li bir yetkilinin "Kandil ne olacak?" sorusuna "Kayak pisti olur. Biraz riskli bir kayak pisti olur tabii, pistten çıkan mayına basabilir, ama zamanla onlar da temizlenir" şeklindeki esprili yanıtının, bölgedeki Kürt güçlerinin de bir devrin kapandığını gördüğünü gösterdiğini ifade etti.
7 Maddelik Yol Haritası ve İç Politika Adımları
Davutoğlu, bölgedeki gözlemlerini ve çözüm önerilerini içeren kapsamlı bir yol haritasını kamuoyuyla paylaştı:
PKK'nın Silahsızlanması: Üçlü (Türk, Irak, IKBY) bir komisyon huzurunda derhal başlamalı.
İnsan Unsurunun Dağıtılması: Alt kadroların rehabilitasyonu, üst kadroların Türkiye denetiminde tutulması.
Lojistik ve Finansal Ağların Dağıtılması.
Iraklı Aktörlerin Rolü: Merkezi Hükümet, IKBY, KDP, KYB, ITC'nin görevleri netleştirilmeli.
Suriye Kürtlerinin Geleceği: Silahlı milislerin dağıtılması ve Kürtlerin sisteme eşit entegrasyonu.
Kamu Diplomasisi: "Terörsüz Bölge" vurgusuyla Kürtçe, Arapça, Türkmence yayın yapacak özel birim kurulmalı.
Siyasi Temaslar: Bölgeye daha fazla siyasi kimlikli şahsiyet gitmeli.
Ayrıca Davutoğlu, bu gözlemlerini muhalefet liderleri ve mektuplarla Cumhurbaşkanı Erdoğan ve MHP lideri Bahçeli ile paylaşacağını belirtti. İç politikada ise MHP lideri Bahçeli'nin teklif ettiği TBMM komisyonunun derhal kurulması ve kapsamlı bir demokratikleşme reformunun hayata geçirilmesi çağrısında bulundu.
Konuşmasını "Çıkarlar onların olsun ufuk bizimdir! Makamlar onların olsun, gönül coğrafyamızdaki yürekler bizimdir!" sözleriyle tamamlayan Davutoğlu, bölgede barış ve istikrar için kararlılık mesajı verdi.
